1. Trong những năm tháng ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Bình Định luôn là chiến trường nóng bỏng của các cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ. Từ những năm 1955 - 1960, Mỹ và chính quyền tay sai thực hiện chiến dịch “tố cộng, diệt cộng”, đàn áp vô cùng dã man những người kháng chiến và yêu nước. Những năm 1961 - 1975, chúng liên tiếp thực hiện các chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh cục bộ”, “Việt Nam hóa chiến tranh”. Chúng tập trung trên địa bàn tỉnh ta một lực lượng quân sự khổng lồ với vũ khí hiện đại nhất nhằm tiêu diệt lực lượng và ý chí cách mạng của quân và dân ta. Các sư đoàn không vận số 1 của Mỹ, sư đoàn mãnh hổ Nam Triều Tiên cùng lực lượng chính quyền tay sai đã liên tục hành quân càn quét nhằm “bình định” cho được tỉnh Bình Định.

Nhưng với truyền thống anh hùng, bản lĩnh cách mạng kiên cường, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Khu ủy khu V, Đảng bộ tỉnh Bình Định đã chủ trương bám đất, bám dân, duy trì và phát triển không ngừng lực lượng cách mạng, phát động và tập hợp quần chúng Nhân dân đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động hung bạo của kẻ địch. Năm 1959, với cuộc Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh thắng lợi, lập nên vùng giải phóng, mở đầu cuộc đấu tranh vũ trang của tỉnh. Cuộc khởi nghĩa Vĩnh Thạnh thực chất là cuộc đồng khởi từng phần đầu tiên của miền Nam trong những năm 1955 - 1960, minh chứng cho tinh thần cách mạng sáng tạo của Đảng bộ Bình Định, góp phần đánh bại chiến dịch “tố cộng, diệt cộng” của Mỹ và chính quyền tay sai, đóng góp quan trọng vào phong trào Đồng Khởi trên toàn miền Nam.

Bia Di tích lịch sử Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh (2/1959) tại gộp Nước Ló, xã Vĩnh Thịnh, huyện Vĩnh Thạnh (Ảnh tư liệu)

Nối tiếp cuộc khởi nghĩa Vĩnh Thạnh, Đảng bộ Bình Định lãnh đạo Nhân dân liên tiếp tiến công địch bằng ba mũi giáp công trên cả ba vùng chiến lược, đập tan các kế hoạch phản công chiến lược của địch; với những chiến thắng vang dội như: Chiến thắng Hoài Sơn (Hoài Nhơn 1961), chiến thắng An Lão (1964), chiến thắng Đèo Nhông - Dương Liễu (Phù Mỹ 1965), quân và dân Bình Định đã góp phần cùng quân và dân toàn miền Nam đánh bại “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ. Trận đánh khách sạn Việt Cường, Thuận Ninh, Hội Sơn (1965) đã khẳng định khả năng đánh thắng Mỹ của Đảng bộ, quân và dân Bình Định. Tiếp đó, chiến thắng Tuy Phước, Mỹ Đức (Phù Mỹ), Cát Hanh (Phù Cát) năm 1967, chiến thắng Hoài Ân (1972) và đặc biệt cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân - Hè 1972 của quân và dân Bình Định phối hợp với Sư đoàn 3 Sao Vàng anh hùng, giải phóng một liên mảng hơn 3 huyện (An Lão, Hoài Ân, Hoài Nhơn, Bắc Phù Mỹ), góp phần cùng quân dân cả nước buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris, rút quân Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam.

Chiến lược “Chiến tranh cục bộ” thất bại, Mỹ điều chỉnh chủ trương, ráo riết thực hiện chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”. Thực hiện di huấn thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, quân và dân Bình Định dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, liên tục tiến công và nổi dậy tiêu diệt địch. Và trận đánh cuối cùng của quân và dân tỉnh nhà trong chiến dịch Tổng tấn công lịch sử mùa Xuân năm 1975 đã quét sạch bộ máy chính quyền tay sai trong tỉnh. 20 giờ ngày 31/3/1975, lá cờ cách mạng tung bay trên tiền sảnh Tòa hành chính ngụy quyền tỉnh và Trung tâm tiểu khu Bình Định, cơ quan đầu não về chính trị, hành chính, quân sự của địch, đánh dấu thắng lợi huy hoàng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, để cùng cả nước tiến lên giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước vào mùa Xuân năm 1975. Có thể khẳng định, 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước là thời kỳ khó khăn, thử thách ác liệt nhất, song cũng là thời kỳ Đảng bộ, quân và dân Bình Định chiến đấu anh dũng, ngoan cường nhất và không ngừng tôi luyện, trưởng thành về mọi mặt.

Dân công Bình Định mở đường phục vụ chiến dịch Xuân 1975 (Ảnh tư liệu)

2. Phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ sau ngày giải phóng, Đảng bộ và Nhân dân Bình Định đã đoàn kết, nhất trí chủ động vượt qua những khó khăn, thử thách do hậu quả của chiến tranh để lại và ảnh hưởng nặng nề của cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội và đã đạt được những thành tựu rất đáng tự hào. Đặc biệt, sau gần 40 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng đến nay, nền kinh tế của tỉnh tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tiếp tục được đầu tư xây dựng, nâng cấp, đáp ứng tốt hơn cho yêu cầu phát triển; hoạt động văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên; quốc phòng - an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.

Trong giai đoạn 2020 - 2025, nền kinh tế của tỉnh tuy gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn duy trì tăng trưởng khá, theo hướng bền vững. Tốc độ tăng tổng sản phẩm địa phương (GRDP) bình quân 5 năm ước đạt 7 - 7,2%/năm; GRDP bình quân đầu người năm 2025 dự kiến đạt 96,5 - 97,3 triệu đồng/người (tương đương 3.935 - 4.016 USD/người); tổng kim ngạch xuất khẩu ước cả giai đoạn 2021 - 2025 đạt 8.182 triệu USD; sản xuất công nghiệp có mức tăng trưởng và phát triển khá; sản xuất nông nghiệp phát triển khá toàn diện, chất lượng, hiệu quả được nâng lên. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt kết quả tích cực; hoạt động thương mại, dịch vụ, thu ngân sách đạt kết quả khá; xuất khẩu được đẩy mạnh; du lịch có chuyển biến mạnh mẽ, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được tập trung đầu tư đồng bộ, gắn với phát triển các khu vực trong tỉnh; môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được cải thiện; các thành phần kinh tế tiếp tục phát triển. Sự nghiệp giáo dục và đào tạo tiếp tục được đổi mới, chất lượng ngày càng được nâng cao; phát triển nguồn nhân lực được quan tâm, nhất là nhân lực chất lượng cao. Khoa học, công nghệ có bước phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; công tác bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu được chú trọng. Hoạt động văn hóa, thông tin - truyền thông, thể dục - thể thao có nhiều tiến bộ; công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân; công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình; bảo vệ và chăm sóc bà mẹ, trẻ em được quan tâm; các vấn đề xã hội được giải quyết kịp thời. Nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương được đặc biệt chú trọng, thực hiện hiệu quả; an ninh trật tự được đảm bảo, chính trị - xã hội được giữ vững, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Hoạt động đối ngoại được đẩy mạnh. Công tác xây dựng chính quyền các cấp, công tác cải cách hành chính; công tác nội chính; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tiếp tục được quan tâm. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng được đẩy mạnh; hệ thống chính trị được củng cố, kiện toàn.

Trong giai đoạn 2026 - 2030, nhằm tạo tiền đề, dư địa cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới, Bình Định đã thống nhất xây dựng kịch bản tăng trưởng; theo đó, phấn đấu tốc độ tăng tổng sản phẩm địa phương (GRDP) đạt 10% - 11%/năm; GRDP bình quân đầu người đạt 7.500 - 7.900 USD. Tổng thu ngân sách Nhà nước đến năm 2030 đạt trên 30 nghìn tỷ đồng. Mục tiêu phấn đấu xây dựng tỉnh Bình Định phát triển nhanh, bền vững trở thành trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, du lịch, chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), trung tâm văn hóa phía Nam của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ, là tỉnh phát triển khá của cả nước.

Kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Bình Định, với truyền thống yêu nước, cách mạng, tinh thần tự lực, tự cường, cần cù, sáng tạo, Đảng bộ và Nhân dân Bình Định tiếp tục phát huy thuận lợi, tận dụng thời cơ, vượt qua khó khăn thách thức, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, tiếp tục xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; phấn đấu xây dựng tỉnh Bình Định phát triển nhanh, bền vững, là tỉnh phát triển khá của cả nước, cùng với cả nước vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam./.

                                                                                                       Nguyễn Triều Tiên