Sinh ra và lớn lên giữa thế kỷ XVIII trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt, Đàng Ngoài chúa Trịnh lấn át vua Lê, Đàng Trong chúa Nguyễn suy tàn, gian thần lộng hành, đời sống nhân dân cả nước rơi vào cảnh lầm thân, Nguyễn Huệ cùng với anh em ruột là Nguyễn Nhạc và Nguyễn Lữ dựng cờ khởi nghĩa và nhanh chóng trở thành yếu nhân trụ cột, linh hồn của phong trào nông dân Tây Sơn vĩ đại, dẹp yên loạn lạc, chấm dứt những cuộc xâu xé quyền lực của các tập đoàn phong kiến thối nát.

Sau khi đánh tan 5 vạn quân Xiêm xâm lược, ổn định phía Nam, Nguyễn Huệ thân chinh cầm quân ra Bắc diệt Trịnh, sắp xếp cơ đồ giao lại cho nhà Lê. Nguyễn Huệ trở về trấn giữ Phú Xuân chưa được ba lâu thì được tin quân Mãn Thanh xâm lược với âm mưu thôn tính, biến nước ta thành quận huyện của chúng. Thấy rõ dã tâm đen tối của kẻ thù, trước tình thế vận mệnh quốc gia nghìn cân treo trên sợi tóc, Nguyễn Huệ đã "Ứng mệnh  trời, thuận lòng người" lên ngôi hoàng đế để chính danh gánh vác trọng trách của đất nước khỏi họa xâm lăng. Lời hiệu triệu toàn dân đánh giặc của vị hoàng đế trẻ tuổi lay động tận tâm can bao thế hệ, chính là tuyên ngôn của một dân tộc bất khuất: "Đánh cho để dài tóc. Đánh cho để đen răng. Đánh cho nó chích luân bất phản. Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn. Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ!".

Với ý chí mãnh liệt và thiên tài quân sự bẩm sinh, trước kẻ thù có lực lượng và tiềm năng gấp bội, Quang Trung đã tỉnh táo phân tích cục diện, biết địch biết ta, lựa chọn thời cơ, mở cuộc tiến công quyết chiến chiến lược đánh vào trung tâm đầu não chỉ huy của địch. Dưới sự thống soái của Quang Trung, đội quân Tây Sơn được sự hậu thuẫn của cả dân tộc, đã tiến công quyết liệt và chớp nhoáng vào những ngày Tết Nguyên đán, quét sạch quân xâm lược Mãn Thanh ra khỏi bờ cõi, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và nền độc lập tự do của Tổ quốc.

 Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa đánh dấu một mốc son chói ngời trong lịch sử dân tộc. Đó là chiến thắng đỉnh cao của phong trào Tây Sơn được tạo nên bằng sức mạnh quật khởi của những người nông dân tay lấm chân bùn cùng với ý chí độc lập tự chủ của cả dân tộc. Nó minh chứng thiên tài quân sự kiệt xuất và độc đáo của Quang Trung - Nguyễn Huệ, đồng thời phản ánh trình độ phát triển mới của chiến tranh cứu nước và nghệ thuật quân sự của Việt Nam, là niềm tự hào của dân tộc ta trong công cuộc dựng nước và giữ nước.

Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa khép lại một giai đoạn đau thương, đồng thời mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc: Thống nhất đất nước, ổn định chính trị, phát triển ngoại giao, mở mang kinh tế - văn hóa. Nếu như chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa dưới sự chỉ huy của Quang Trung đã tạo thành một kiệt tác trong lịch sử chống xâm lăng của dân tộc thì tinh thần canh tân của triều đại Quang Trung là một sự bứt phá về tinh thần đổi mới vô cùng tiến bộ. Trong "Chiếu lên ngôi", vị anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ tuyên bố: "Trẫm nay cùng dân canh tân", "Trẫm nay cùng dân đổi mới". Với việc thực hiện lời tuyên bố ấy, Người đã thổi vào thời đại của mình một luồng gió mới đầy sinh khí mà ngày nay, sau hơn hai thế kỷ, chúng ta vẫn không khỏi kinh ngạc trước sự mới mẻ của một lối tư duy khoáng đạt, tự tin đầy tính chất khai phá, mở đường của vua Quang Trung.

     Quy Thành