Đồng chí Huỳnh Tấn Phát sinh ngày 15/2/1913 tại làng Tân Hưng, quận An Hóa, tỉnh Mỹ Tho (nay là xã Châu Hưng, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ) - vùng đất có bề dày lịch sử và truyền thống văn hóa, yêu nước, cách mạng, đã hun đúc nên tài năng và phẩm chất cao quý của nhà trí thức cách mạng. Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Huỳnh Tấn Phát đã có ý thức giác ngộ lý tưởng cộng sản và đi theo con đường cách mạng.
Đồng chí Huỳnh Tấn Phát thăm Phá Tam Giang sau một trận bão lụt. (Ảnh tư liệu)
Trước Cách mạng tháng 8/1945, đồng chí tham gia nhiều phong trào, nhiều tổ chức của giới trí thức và các tầng lớp nhân dân, giác ngộ và đưa họ vào các hoạt động yêu nước, chống áp bức, bất công. Là người thuộc thế hệ chiến sĩ cộng sản đầu tiên, được giao trọng trách là Chủ nhiệm tuần báo Thanh niên Tiền phong, Trưởng ban Cổ động của phong trào Cứu tế nạn đói Bắc Kỳ, phong trào Truyền bá chữ quốc ngữ…, đồng chí đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc tập hợp lực lượng cốt cán, tham gia tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Trong những năm bị giam cầm trong Khám Lớn Sài Gòn, mặc dù bị địch tra tấn hiểm độc, nhưng đồng chí luôn kiên định, giữ vững khí tiết của người cộng sản, luôn lạc quan, tin tưởng vào thắng lợi của cách mạng, đồng chí đã truyền niềm tin chiến thắng sang đồng chí, anh em chốn lao tù, cùng anh em tổ chức vận động thành lập Liên đoàn tù nhân, biến nhà tù thành trường học văn hóa, chính trị và quân sự, qua đó đào tạo một đội ngũ cách mạng cho Đảng.
Qua nhiều năm hoạt động cách mạng, đồng chí đã được giao nhiều trọng trách như: Bí thư Đảng đoàn Đảng Dân chủ Nam Bộ (1947 - 1949); Ủy viên Ủy ban kháng chiến hành chính Nam Bộ, Giám đốc Sở Thông tin Nam Bộ, Ủy viên kháng chiến hành chính Đặc khu Sài Gòn (1949 - 1954); Chủ tịch Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam (1969 - 1977), Phó Thủ tướng Chính phủ (1977 - 1982), Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước kiêm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (1982 - 1989). Dù ở cương vị nào đồng chí cũng luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân và Tổ quốc, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Đồng chí Huỳnh Tấn Phát là một chiến sĩ cộng sản kiên cường, mẫu mực, có lòng yêu nước sâu sắc; một nhà lãnh đạo cách mạng đầy mưu lược, khôn khéo, dũng cảm; một nhà dân vận sắc sảo, đầy nhiệt huyết; một kiến trúc sư tài ba có nhiều công trình góp phần tô đẹp diện mạo của đất nước. Những cống hiến to lớn và tấm gương cộng sản sáng ngời của đồng chí Huỳnh Tấn Phát mãi mãi được toàn Đảng, toàn dân trân trọng, ghi nhớ.
Ngọc Hiền