Năm 1974, quân và dân miền Nam đẩy mạnh tấn công địch và giành thắng lợi lớn trên khắp các chiến trường. Bên cạnh đó, phong trào đấu tranh của các tầng lớp nhân dân ở khắp các đô thị miền Nam cũng dâng lên mạnh mẽ. Qua đó, đẩy địch ngày càng lún sâu vào cuộc khủng hoảng sâu sắc; ngụy quyền lung lay, ngụy quân hoang mang, tinh thần khủng hoảng, sức chiến đấu sa sút nặng... Mỹ - ngụy bị đẩy vào cuộc khủng hoảng toàn diện ở miền Nam.

Cờ Tổ quốc tung bay trên tuyến đường ven biển Xuân Diệu vào dịp kỷ niệm 47 năm Ngày Giải phóng tỉnh Bình Định (31.3.1975 - 31.3.2022). Ảnh: TRỌNG LỢI

Trên thế giới, tình hình cũng có những biến đổi, góp phần tạo thời cơ thuận lợi cho cách mạng nước ta. Tại Mỹ, tình hình chính trị ngày càng rối ren, mâu thuẫn trong giới cầm quyền ngày càng gay gắt, Tổng thống Nixon phải chấp nhận ra đi giữa nhiệm kỳ vì không còn đủ uy tín.

Tiếp đó, chiến thắng Phước Long (tháng 1.1974) càng chứng tỏ khả năng Mỹ quay lại cứu quân ngụy là không thể. Thời cơ thuận lợi cho ta giải phóng hoàn toàn miền Nam đã tới.

Trên cơ sở nắm bắt chính xác thời cơ nói trên, Bộ Chính trị đã họp (tháng 10.1974 và tháng 1.1975), ra nghị quyết lịch sử, quyết định chỉ đạo toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tổng tiến công và nổi dậy giải phóng hoàn toàn miền Nam.

Dấu ấn chủ động, sáng tạo

Với chiến dịch tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn tỉnh Bình Định, dấu ấn chủ động, sáng tạo của Đảng được thể hiện qua 4 điểm cơ bản.

 Thứ nhất, trên cơ sở quán triệt chủ trương của Đảng và Ban Thường vụ Khu ủy khu V, Thường vụ Tỉnh ủy họp mở rộng (tháng 2.1975) đã quyết định tham gia tổng tiến công và nổi dậy giải phóng miền Nam. Đồng thời chỉ rõ: “1- Bình Định là một trong hai hướng chiến dịch quan trọng ở khu V. 2- Sử dụng lực lượng địa phương, mở các khu chiến của tỉnh. Hướng tấn công chính là Đông Bắc Bình Khê, Tây An Nhơn, Nam Phù Cát, Đông An Nhơn. 3- Phương châm tác chiến táo bạo, bất ngờ, vững chắc”.

Thực hiện chủ trương và chỉ đạo của Thường vụ Tỉnh ủy, 5 giờ 35 phút ngày 4.3.1975, các đơn vị Sư đoàn 3 Sao Vàng nổ súng, mở đầu chiến dịch mùa Xuân năm 1975 trên chiến trường Bình Định và khu V.

Thứ hai, khi Ban Mê Thuột thất thủ (tháng 3.1975), ngày 18.3, Bộ Chính trị nhận định: “Với chiến dịch Tây Nguyên đại thắng, cuộc chiến tranh cách mạng ở miền Nam đã bước vào giai đoạn phát triển nhảy vọt. Quân ngụy bị tổn thất nặng, tinh thần suy sụp, Mỹ cũng bất lực rõ rệt”. Bộ Chính trị quyết định giải phóng hoàn toàn miền Nam trong năm 1975.

Quảng trường Chiến thắng ở TP Quy Nhơn. Ảnh: PHAN TUẤN

Ngày 15.3, căn cứ chỉ thị của Thường vụ Khu ủy khu V và xuất phát từ thực tế thế trận chung trên chiến trường Bình Định, Thường vụ Tỉnh ủy quyết định: “Chuyển ngay sang bước 2 giai đoạn 1 trước dự định, đẩy nhanh hơn nữa nhịp độ tiến công. Điều một số đơn vị xuống trọng điểm Phù Mỹ. Đồng thời, ở trọng điểm, táo bạo thọc sâu đánh chiếm một số xã, tạo hành lang và bàn đạp phía Nam tại Tuy Phước để tiến lên tiến công Quy Nhơn”.

Thứ ba, ngày 22.3, Bộ Chính trị chỉ thị các chiến trường “nhanh chóng, táo bạo, đánh bại kế hoạch co cụm chiến lược của địch”. Đồng thời, quyết định mở chiến dịch Huế - Đà Nẵng, chiến dịch lớn thứ 2 sau chiến dịch Tây Nguyên, tạo điều kiện thuận lợi cho đòn quyết chiến chiến lược cuối cùng.

Ngày 23.3, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị nêu trên, Thường vụ Khu ủy quyết định chuyển ngay sang kế hoạch thời cơ nhằm: “Giải phóng toàn bộ khu V trong thời gian ngắn nhất... vừa đưa lên cao trào công kích, khởi nghĩa đồng loạt giải phóng nông thôn (cả quận lỵ, thị trấn), vừa đẩy mạnh công kích khởi nghĩa đồng loạt ở thành phố, thị xã. Phải mạnh bạo, linh hoạt, bỏ qua tuyến phòng ngự bên ngoài chọc thẳng vào đầu não của địch”.

Thứ tư, ngày 24.3, Thường vụ Tỉnh ủy và Ban Chỉ huy Tỉnh đội Bình Định họp, quyết định: “Đẩy mạnh 3 quả đấm (quân sự, chính trị, binh vận - NV), phát động cao trào tiến công và nổi dậy đồng loạt giải phóng nông thôn, đẩy mạnh công kích và khởi nghĩa ở thị xã, đánh đổ toàn bộ quân địch, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân, giải phóng toàn tỉnh”. Khẩu hiệu hành động là: “Xã giải phóng xã, huyện giải phóng huyện, tỉnh giải phóng tỉnh”, “Tất cả cho đánh đổ toàn bộ chính quyền địch”.

Sơ đồ diễn biến chiến dịch Giải phóng tỉnh Bình Định. Ảnh tư liệu

Thắng lợi to lớn, tự hào

Thực hiện chỉ đạo của Thường vụ Tỉnh ủy, từ ngày 25 - 31.3, ta đã giải phóng các huyện trong tỉnh. 20 giờ ngày 31.3, đội biệt động Quy Nhơn bắt liên lạc, phối hợp với Tiểu đoàn 50, đặc công Đ30 và Đ20 đánh chiếm, cắm cờ trên tiền sảnh Tòa hành chính ngụy quyền tỉnh và Trung tâm tiểu khu Bình Định - cơ quan đầu não về chính trị, hành chính, quân sự của địch. Đây là thời điểm giải phóng TX Quy Nhơn với 200 nghìn dân và toàn tỉnh Bình Định hơn 900 nghìn dân.

Mít tinh chào mừng giải phóng toàn tỉnh tại Quảng trường Trung tâm TX Quy Nhơn. Ảnh tư liệu

Như vậy, suốt 28 ngày đêm (ngày 4 - 31.3), dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, phối hợp với Sư đoàn 3 Sao Vàng, quân và dân Bình Định đã đánh sụp toàn bộ chính quyền địch từ xã lên tỉnh, tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ quân địch tại địa phương. Qua đó, kết thúc thắng lợi cuộc đấu tranh anh dũng, hào hùng của Đảng bộ, quân và dân Bình Định, dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng.

Có thể khẳng định một trong những yếu tố vô cùng quan trọng làm nên thắng lợi to lớn và đáng tự hào này là có sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng bộ tỉnh Bình Định.

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là thắng lợi vô cùng to lớn trong sự nghiệp cách mạng của tỉnh giai đoạn 1930 - 1975; cũng còn là mốc son chói lọi trong lịch sử xây dựng và bảo vệ quê hương Bình Định. Qua đó, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta làm nên Đại thắng Mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên CNXH. Đồng thời, tạo tiền đề vững chắc cả về vật chất và tinh thần để Đảng bộ tỉnh tiếp tục lãnh đạo nhân dân thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ cách mạng trên quê hương Bình Định thân yêu suốt 47 năm qua.

LÊ VĂN MINH - Nguồn Báo Bình Định